Hộ kinh doanh cá thể là loại hình kinh doanh do cá nhân hoặc cá thành viên của hộ gia đình thành lập và được cấp giấy phép kinh doanh. Hộ kinh doanh cá thể có địa điểm kinh doanh cụ thể, không sử dụng lao động thường xuyên và không có tính pháp nhân. Đây là loại hình kinh doanh phổ biến và góp phần quan trọng trong nền kinh tế quốc dân vì có quy mô nhỏ, vừa và dễ đăng ký. Vậy, hộ kinh doanh cá thể là gì? Hãy tham khảo bài viết dưới đây của Lạc Việt.
Hộ kinh doanh cá thể là gì?
Hộ kinh doanh cá thể là gì? Có thể hiểu một cách đơn giản, đây là một hình thức kinh doanh do một cá nhân hoặc các thành viên trong hộ gia đình đăng ký kinh doanh và chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình.
Hộ kinh doanh cá thể không có con dấu, không có tư cách pháp nhân và không được phép phát hành cổ phiếu hay trái phiếu. Theo Nghị định 01/2021/NĐ-CP, hộ kinh doanh được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh và có thể hoạt động tại nhiều địa điểm, nhưng phải chọn một địa điểm cố định làm trụ sở chính và thông báo với cơ quan thuế, cơ quan quản lý thị trường về các địa điểm khác.
Quy định và đặc điểm của hộ kinh doanh cá thể
1. Đối tượng đăng ký hộ kinh doanh cá thể
Để đăng ký hộ kinh doanh cá thể, cá nhân hoặc các thành viên hộ gia đình phải tuân thủ các điều kiện theo Điều 79 Nghị định 01/2021 NĐ-CP, cụ thể như sau:
- Người đăng ký hộ kinh doanh phải là công dân Việt Nam, có đủ 18 tuổi trở lên, có năng lực hành vi dân sự đầy đủ;
- Người nước ngoài không được quyền đăng ký hộ kinh doanh cá thể tại Việt Nam;
- Mỗi người chỉ được phép đăng ký một hộ kinh doanh cá thể duy nhất trên toàn quốc;
- Ngoài ra, sau khi đăng ký hộ kinh doanh, cá nhân không được đồng thời làm chủ doanh nghiệp tư nhân hoặc là thành viên công ty hợp danh.
2. Ngành nghề đăng ký hoạt động của hộ kinh doanh cá thể
- Hộ kinh doanh được phép đăng ký các ngành nghề không bị cấm bởi pháp luật;
- Đối với các ngành nghề đặc biệt, quy mô nhỏ, tạm thời thì không cần đăng ký hộ kinh doanh, ví dụ như sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp, làm muối, bán hàng rong, quà vặt, buôn chuyến, kinh doanh mùa vụ, làm dịch vụ có thu nhập ít…
- Nếu kinh doanh các ngành nghề yêu cầu chứng chỉ hành nghề, giấy phép con (Giấy phép ATVSTP, giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn phòng cháy chữa cháy…), thì hộ kinh doanh cá thể phải đáp ứng các điều kiện về giấy phép trước khi bắt đầu kinh doanh.
3. Hộ kinh doanh không phải là doanh nghiệp
Hộ kinh doanh cá thể không phải là doanh nghiệp vì hộ kinh doanh chỉ là một hình thức kinh doanh đơn giản do một cá nhân, các thành viên hộ gia đình làm chủ và tự chịu trách nhiệm bằng tài sản cá nhân. Do đó, hộ kinh doanh không có quyền và nghĩa vụ pháp lý như doanh nghiệp, không được mở chi nhánh, văn phòng đại diện, xuất nhập khẩu hay phá sản.
4. Trách nhiệm của hộ kinh doanh cá thể
Cá nhân hoặc thành viên của hộ cá thể sẽ chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản với mọi khoản nợ phát sinh, không liên quan đến tài sản kinh doanh hay dân sự hiện có. Vì có trách nhiệm vô hạn nên việc một cá nhân hoặc các thành viên hộ gia đình sẽ không được đồng thời làm chủ doanh nghiệp, công ty hợp danh khi đăng ký hộ kinh doanh theo Điều 80, Nghị định 01/2021 NĐ-CP.
5. Số lượng sử dụng lao động của hộ kinh doanh cá thể
Hiện nay, hộ kinh doanh không còn bị giới hạn số lượng sử dụng lao động được quy định mới nhất theo Nghị định 01/2021/NĐ-CP.
6. Chế độ kế toán thuế của hộ kinh doanh cá thể
Hộ kinh doanh cá thể với quy mô nhỏ sẽ nộp thuế theo phương pháp khoán hoặc theo số lần phát sinh và không cần tuân thủ chế độ kế toán. Tuy nhiên, đối với hộ kinh doanh cá thể có quy mô lớn hoặc đã đáp ứng các tiêu chí của doanh nghiệp siêu nhỏ về doanh thu và lao động, khi đó sẽ phải nộp thuế theo phương pháp kê khai và tuân thủ chế độ kế toán.
Thủ tục đăng ký hộ kinh doanh cá thể
Khi một cá nhân hoặc thành viên trong hộ gia đình đủ điều kiện thành lập hộ kinh doanh cá thể theo quy định tại Điều 80 Nghị định 01/2021 NĐ-CP. Thủ tục đăng ký hộ kinh doanh cá thể sẽ được thực hiện với các bước như sau:
Bước 1: Chuẩn bị thông tin
Bước đầu tiên trong quá trình đăng ký hộ kinh doanh cá thể là chuẩn bị thông tin, đây được xem là bước quan trọng nhất để bắt đầu đặt nền móng cho toàn bộ quá trình đăng ký, hồ sơ chuẩn bị gồm có:
- Tên, địa điểm kinh doanh, số điện thoại của hộ kinh doanh cá thể cần đăng ký;
- Ngành nghề kinh doanh sẽ hoạt động;
- Số vốn và số lao động sẽ sử dụng.
Bước 2: Soạn thảo hồ sơ
Sau khi đã chuẩn bị đầy đủ các thông tin như trên, bước tiếp theo trong quá trình đăng ký hộ kinh doanh cá thể là soạn thảo hồ sơ bao gồm:
- Giấy đề nghị đăng ký hộ kinh doanh (theo mẫu tại Phụ lục III-1 ban hành kèm theo Thông tư 01/2021/TT-BKHĐT);
- Giấy chứng thực CMND/CCCD hoặc hộ chiếu của chủ hộ kinh doanh;
- Bản sao hợp đồng thuê nhà, hợp đồng mượn nhà hoặc sổ đỏ (nếu chủ hộ đứng tên địa chỉ hộ kinh doanh).
Bước 3: Nộp hồ sơ đăng ký
Hồ sơ đăng ký thành lập hộ kinh doanh cá thể sẽ được nộp trực tiếp tại Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp huyện trực thuộc địa điểm kinh doanh.
Bước 4: Nhận kết quả
Sau khi tiếp nhận hồ sơ, Cơ quan đăng ký sẽ kiểm tra và thẩm định tính hợp lệ của hồ sơ. Nếu hồ sơ hợp lệ, cá nhân hoặc các thành viên hộ gia đình sẽ được cấp Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh hộ cá thể. Trong trường hợp hồ sơ không hợp lệ, Cơ quan đăng ký sẽ thông báo bằng văn bản nội dung cần chỉnh sửa/bổ sung dưới dạng văn bản trong vòng 03 ngày làm việc tính từ ngày hồ sơ được nộp.
Tìm hiểu thêm: Hướng dẫn đăng ký hộ kinh doanh cá thể mới nhất
Một số lưu ý khi đăng ký hộ kinh doanh cá thể
Trước khi đăng ký hộ kinh doanh cá thể, cần lưu ý đến những điều dưới đây để tránh gặp khó khăn trong quá trình thực hiện thủ tục:
Lưu ý về đối tượng đăng ký hộ kinh doanh
- Đối tượng có thể đăng ký hộ kinh doanh là cá nhân và công dân tại Việt Nam, từ 18 tuổi trở lên và có năng lực hành vi dân sự đầy đủ theo Điều 79 của Nghị định 01/2021/NĐ-CP;
- Mỗi người chỉ được đăng ký duy nhất một hộ kinh doanh cá thể trong phạm vi cả nước.
Lưu ý về cách đặt tên hộ kinh doanh
Việc đặt tên hộ kinh doanh cũng cần tuân theo quy định như thành lập công ty, bao gồm:
- Tên hộ kinh doanh phải có 2 phần chính: Hộ kinh doanh + Tên riêng;
- Tên riêng của hộ kinh doanh không được trùng với tên riêng của các hộ kinh doanh khác đã đăng ký ở cấp huyện/ quận;
- Không sử dụng tên tiếng Anh cho hộ kinh doanh. Nếu có thì phải có dấu chấm ngăn cách các ký tự.
Lưu ý về địa điểm đăng ký kinh doanh
Địa điểm kinh doanh là nơi hộ kinh doanh cá thể thực hiện các hoạt động kinh doanh. Mỗi hộ kinh doanh có thể hoạt động tại nhiều địa điểm khác nhau nhưng chỉ có thể đăng ký một địa điểm kinh doanh chính và cần phải thông báo cho Cơ quan quản lý thuế và các cơ quan liên quan về địa điểm kinh doanh.
Lưu ý về vốn kinh doanh khi đăng ký
Hiện nay, nhà nước không có quy định cụ thể về số vốn tối thiểu hoặc tối đa cho việc đăng ký hộ kinh doanh cá thể. Do đó, chủ hộ có thể tự quyết định số vốn điều lệ phù hợp với nhu cầu, mục đích và phạm vi hoạt động kinh doanh của mình.
Tuy nhiên, chủ hộ kinh doanh cá thể cần lưu ý về những rủi ro có thể xảy ra trong quá trình hoạt động và phải chịu trách nhiệm về hoạt động kinh doanh bằng toàn bộ tài sản của mình.
Mức vốn đăng ký hộ kinh doanh cá thể không nên quá cao cũng không nên quá thấp. Cơ quan thuế sẽ tính thuế khoán hàng tháng cho hộ kinh doanh dựa trên:
- Mức vốn điều lệ đăng ký thấp hay cao;
- Địa điểm kinh doanh nằm ở khu vực có địa thế thuận lợi, đông đúc, mặt tiền hay trong ngõ;
- Khả năng tiêu thụ sản phẩm/ dịch vụ của hộ kinh doanh ra sao.
Lưu ý về số lượng sử dụng lao động của hộ kinh doanh
Theo quy định trước đây, hộ kinh doanh cá thể chỉ được phép sử dụng tối đa 9 lao động. Tuy nhiên, với Nghị định 01/2021/NĐ-CP, hộ kinh doanh cá thể hiện nay sẽ không bị giới hạn số lượng sử dụng lao động.
Nên thành lập hộ kinh doanh cá thể hay công ty
Nên thành lập hộ kinh doanh cá thể hay công ty? Đây là câu hỏi được nhiều người quan tâm khi có ý định khởi nghiệp. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết rõ ưu và nhược điểm của hai loại hình này và loại nào sẽ phù hợp hơn.
Dưới đây là bảng so sánh chi tiết về những ưu và nhược điểm của hộ kinh doanh cá thể và công ty, giúp bạn có cái nhìn tổng quan hơn và lựa chọn dễ dàng hơn khi quyết định thành lập.
| Tiêu chí | Hộ kinh doanh cá thể | Công ty, doanh nghiệp |
| Thủ tục đăng ký | Đơn giản | Phức tạp |
| Tính pháp nhân | Không có tính pháp nhân | Có tư cách pháp nhân |
| Trách nhiệm chủ thể | Chịu trách nhiệm về hoạt động kinh doanh bằng toàn bộ tài sản của hộ kinh doanh cá thể | Chỉ chịu trách nhiệm hữu hạn bằng số vốn đã góp vào công ty (ngoại trừ doanh nghiệp tư nhân chịu trách nhiệm vô hạn) |
| Quy mô hoạt động | – Quy mô hoạt động kinh doanh nhỏ, khả năng huy động vốn bị hạn chế và khó để mở rộng hoạt động kinh doanh; – Không được phép xuất, nhập khẩu hàng hóa |
– Quy mô hoạt động lớn, dễ dàng huy động vốn và có thể mở rộng hoạt động kinh doanh trong tương lai; – Được phép xuất, nhập khẩu hàng hóa |
| Số lượng lao động | Không bị giới hạn số lượng lao động | Không bị giới hạn số lượng lao động |
| Phạm vi hoạt động | – Không có quyền thành lập chi nhánh, văn phòng đại diện; – Có thể kinh doanh ở nhiều nơi khác ngoài trụ sở chính nhưng phải báo cáo cho cơ quan quản lý thuế, cơ quan quản lý thị trường. |
– Có thể mở chi nhánh, văn phòng đại diện; – Có thể mở rộng hoạt động kinh doanh và xây dựng thị trường trong nước và nước ngoài. |
| Ngành nghề kinh doanh | Bị hạn chế về số lượng ngành, nghề đăng ký kinh doanh (ví dụ: không được phép đăng ký ngành nghề xuất, nhập khẩu) | Có thể đăng ký kinh doanh nhiều ngành, nghề khác nhau |
| Đặt tên | Không được đặt tên trùng hoặc gây hiểu lầm với tên hộ kinh doanh khác trên cùng quận, huyện | Không được đặt tên trùng hoặc gây hiểu lầm với tên công ty khác trên phạm vi toàn quốc |
| Chế độ kế toán | Áp dụng thuế khoán cố định do Cơ quan thuế quy định dựa trên doanh thu; | – Phương pháp thuế khấu trừ; |
| Nghĩa vụ về thuế | – Thủ tục về thuế đơn giản; – Hộ kinh doanh cá thể chỉ cần nộp thuế môn bài, thuế thu nhập cá nhân và thuế GTGT. |
– Thủ tục về thuế phức tạp, cần có bộ phận kế toán thuế thực hiện; – Công ty, doanh nghiệp cần nộp báo cáo thuế hàng tháng, quý, năm. |
Dựa vào những ưu và nhược điểm mà Lạc Việt đã chia sẻ ở trên, bạn có thể chọn thành lập hộ kinh doanh hay thành lập doanh nghiệp dựa vào quy mô, nhu cầu và tài chính của mình. Nếu muốn phát triển và mở rộng kinh doanh sau này thì nên thành lập doanh nghiệp, công ty. Nếu chỉ kinh doanh nhỏ, ít vốn, đơn giản, dễ quản lý thì nên thành lập hộ kinh doanh cá thể cho bản thân hoặc các thành viên hộ gia đình.
Xem chi tiết hơn: Nên thành lập công ty hay hộ kinh doanh cá thể?
Câu hỏi thường gặp về hộ kinh doanh cá thể
Ai có quyền thành lập hộ kinh doanh cá thể?
Cá nhân, các thành viên hộ gia đình là công dân tại Việt Nam và từ 18 tuổi trở lên có quyền thành lập hộ kinh doanh cá thể. Chủ hộ cá thể sẽ là người đại diện để đăng ký hộ kinh doanh cá thể.
Hộ kinh doanh cá thể có tư cách pháp nhân không?
Không, hộ kinh doanh cá thể sẽ không có tư cách pháp nhân và phải chịu trách nhiệm vô hạn bằng toàn bộ tài sản của mình trước mọi hoạt động của hộ kinh doanh cá thể.
Hộ kinh doanh cá thể có cần kê khai thuế không?
Có, hộ kinh doanh cá thể vẫn phải kê khai thuế đầy đủ và trung thực theo quy định của pháp luật.
Chi phí đăng ký hộ kinh doanh cá thể là bao nhiêu?
Chi phí đăng ký hộ kinh doanh cá thể bao gồm lệ phí nộp hồ sơ là 100.000 đồng/ lần đăng ký. Ngoài phí nộp hồ sơ, bạn sẽ phải trả thêm các lệ phí khác từ 100.000 đồng đến 1.000.000 đồng nếu kinh doanh cửa hàng, dịch vụ, sản xuất nhỏ.
Tìm hiểu chi tiết về: Lệ phí đăng ký kinh doanh hộ cá thể 2024 bao nhiêu tiền?
Trên đây, Lạc Việt đã gửi đến bạn toàn bộ thông tin và nội dung về hộ kinh doanh cá thể là gì? Quy định và đặc điểm của hộ kinh doanh cá thể. Hy vọng bài viết này sẽ cung cấp những thông tin hữu ích cho những ai quan tâm về hộ kinh doanh cá thể.
