Kế toán trưởng không chỉ là người có trình độ chuyên môn cao, thực hiện các công việc kế toán mà còn có vai trò quan trọng ở bộ máy quản lý của doanh nghiệp. Vậy nhiệm vụ, công việc của kế toán trưởng là gì? Có những quy định nào về kế toán trưởng mà kế toán viên cần nắm rõ? Hãy cùng Lạc Việt tìm hiểu chi tiết về kế toán trưởng ở nội dung sau đây nhé.
Kế toán trưởng là gì?
Theo Điều 53, Luật Kế toán 2015, kế toán trưởng được biết đến là người đứng đầu của bộ máy kế toán trong cơ quan, tổ chức. Kế toán trưởng sẽ có nhiệm vụ tổ chức thực hiện các công tác kế toán cũng như chịu sự quản lý của người đại diện theo pháp luật trong đơn vị kế toán.
Đối với cơ quan nhà nước, tổ chức, đơn vị sự nghiệp sử dụng ngân sách nhà nước hoặc doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ vốn điều lệ trên 50% thì kế toán trưởng còn có nhiệm vụ giám sát tài chính thay cho người đại diện theo pháp luật.
Đối với các doanh nghiệp khác có quy mô lớn thì kế toán trưởng sẽ làm việc dưới sự chỉ đạo của giám đốc tài chính (CFO) và thực hiện giám sát các công việc của chuyên gia tài chính.
➦ Xem thêm: Kế toán nội bộ là gì?
Quy định về kế toán trưởng cần hiểu rõ
Để hiểu rõ hơn về kế toán trưởng, hãy cùng Lạc Việt tìm hiểu các quy định, điều kiện, quyền hạn và trách nhiệm của kế toán trưởng dưới đây.
1. Quy định chung về kế toán trưởng
- Đơn vị kế toán phải bố trí kế toán trưởng trừ những trường hợp chỉ cần bổ nhiện phụ trách kế toán.
- Đơn vị kế toán ngân sách và tài chính xã, phường, thị trấn thì không thực hiện bổ nhiệm kế toán trưởng mà chỉ bổ nhiệm phụ trách kế toán.
- Các doanh nghiệp siêu nhỏ cần bố trí phụ trách kế toán mà không bắt buộc phải bố trí kế toán trưởng.
- Khi thay đổi kế toán trưởng, phụ trách kế toán, người đại diện theo pháp luật của đơn vị kế toán hoặc người quản lý, điều hành đơn vị kế toán phải tổ chức bàn giao công việc và tài liệu kế toán giữa kế toán trưởng, phụ trách kế toán cũ và kế toán trưởng, phụ trách kế toán mới. Đồng thời thông báo cho các bộ phận có liên quan trong đơn vị và cho các cơ quan nơi đơn vị mở tài khoản giao dịch biết họ tên và mẫu chữ ký của kế toán trưởng, phụ trách kế toán mới.
- Kế toán trưởng, phụ trách kế toán mới chịu trách nhiệm về công việc kế toán của mình kể từ ngày nhận bàn giao công việc. Kế toán trưởng, phụ trách kế toán cũ vẫn phải chịu trách nhiệm về công việc kế toán trong thời gian mình phụ trách.
Ghi chú: Đơn vị kế toán theo Luật kế toán 2015 là các cơ quan, tổ chức, đơn vị có nhiện vụ thu cho ngân sách nhà nước, các doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hợp tác xã được thành lập và hoạt động theo pháp luật Việt Nam.
2. Thời hạn bổ nhiệm, thay đổi kế toán trưởng
Căn cứ Khoản 3, Khoản 4, Điều 20 của Nghị định 174/2016/NĐ-CP đã quy định chi tiết về thời hạn bổ nhiệm và thay đổi kế toán trưởng như sau:
- Thời hạn bổ nhiệm vị trí kế toán trưởng của đơn vị kế toán thuộc lĩnh vực kế toán nhà nước hoặc các đơn vị khác theo quy định tại Điểm a, Khoản 2, Điều 20 cùng Nghị định là 05 năm. Sau đó, cần tổ chức thực hiện các quy trình để bổ nhiệm lại vị trí kế toán trưởng trong đơn vị;
- Nếu có thay đổi kế toán trưởng, người đại diện pháp luật của đơn vị kế toán hoặc người quản lý, điều hành đơn vị kế toán cần thực hiện các việc như sau:
- Tổ chức bàn giao công việc và tài liệu kế toán giữa kế toán trưởng mới và kế toán trưởng cũ;
- Thông báo đến các bộ phận có liên quan trong đơn vị và các cơ quan mở tài khoản giao dịch để biết được họ tên và mẫu chữ ký của kế toán trưởng mới;
- Kế toán trưởng mới phải chịu trách nhiệm toàn bộ công việc kế toán tính từ thời điểm nhận bàn giao công việc. Đồng thời, kế toán trưởng cũ cũng phải chịu trách nhiệm về các công việc kế toán trong thời gian phụ trách.
3. Điều kiện để trở thành kế toán trưởng
Người không thuộc các trường hợp tại Điều 52, Luật Kế toán 2015 và Điều 19, Nghị định 174/2016/NĐ-CP có thể trở thành kế toán trưởng.
Đồng thời, cần đáp ứng thêm các điều kiện tại Khoản 1, Điều 51, Điều 54 của Luật Kế toán 2015 và Điều 21 của Thông tư 174/2016/NĐ-CP:
- Phẩm chất, đạo đức nghề nghiệp, có sự trung thực, liêm khiết cũng như ý thức chấp hành các quy định của pháp luật trong kế toán;
- Trình độ chuyên môn và nghiệp vụ liên quan đến kế toán;
- Chứng chỉ bồi dưỡng hành nghề kế toán trưởng; Thời gian công tác thực tế với người có chuyên môn, nghiệp vụ về kế toán từ trình độ đại học trở lên ít nhất là 02 năm.
- Đối với người có chuyên môn, nghiệp vụ kế toán từ trình độ trung cấp, cao đẳng thì thời gian công tác thực tế ít nhất là 03 năm.
4. Đối tượng không được trở thành kế toán trưởng
Căn cứ tại khoản 1, 2, 3, 4, Điều 52 của Luật Kế toán 2015 số 88/2015/QH13, một số đối tượng không được phép trở thành kế toán trưởng bao gồm:
- Người chưa đủ tuổi thành niên, người bị hạn chế hoặc mất năng lực dân sự, người đang chấp hành biện pháp đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc hoặc cơ sở cai nghiện bắt buộc;
- Người đang bị pháp luật truy cứu trách nhiệm hình sự, người đang chấp hành hình phạt tù, đã bị kết án về tội xâm phạm chức vụ liên quan đến tài chính, kế toán hoặc tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế chưa được xóa án tích;
- Người đang bị cấm hành nghề kế toán, căn cứ trên bản án hoặc quyết định của Tòa án đã có hiệu lực theo quy định pháp luật;
- Người đang giữ chức vụ là người quản lý, thủ kho, thủ quỹ, điều hành, người mua/bán tài sản trong cùng một đơn vị kế toán. Ngoại trừ công ty trách nhiệm hữu hạn do cá nhân làm chủ sở hữu, doanh nghiệp tư nhân hoặc trường hợp khác do quy định của Chính phủ;
- Người là cha/mẹ đẻ, cha/mẹ nuôi, vợ chồng, con đẻ, con nuôi, anh/chị/em ruột của người đứng đầu, giám đốc, tổng giám đốc, người đại diện pháp luật và của cấp phó người đứng đầu, phó giám đốc, phó tổng giám đốc trong cùng đơn vị kế toán. Ngoại trừ một số trường hợp khác theo quy định của Chính phủ, doanh nghiệp tư nhân và công ty trách nhiệm hữu hạn do cá nhân làm chủ sở hữu.
Theo Điều 19 của Nghị định số 174/2016/NĐ-CP đã bổ sung về trường hợp không được làm kế toán trưởng như sau:
- Người đang giữ chức vụ là quản lý, thủ kho, thủ quỹ, điều hành, người mua/bán tài sản của cùng đơn vị kế toán. Ngoại trừ cùng một doanh nghiệp tư nhân, công ty trách nhiệm hữu hạn, doanh nghiệp không có vốn nhà nước hoặc là doanh nghiệp siêu nhỏ theo quy định về hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa;
- Cha/mẹ đẻ, cha/mẹ nuôi, vợ/chồng, con đẻ, con nuôi, anh/chị/em ruột của người đứng đầu, giám đốc, tổng giám đốc, người đại diện pháp luật và của cấp phó người đứng đầu, phó giám đốc, phó tổng giám đốc trong cùng một đơn vị kế toán. Ngoại trừ doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp không sở hữu vốn nhà nước, công ty trách nhiệm hữu hạn hoặc doanh nghiệp siêu nhỏ theo quy định về hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa.
5. Quyền hạn, trách nhiệm của kế toán trưởng
Theo Điều 55 của Luật Kế toán 2015 đã quy định chi tiết về quyền hạn và trách nhiệm của người đảm nhiệm vị trí kế toán trưởng như sau:
- Kế toán trưởng có trách nhiệm như:
- Lập báo cáo tài chính cho doanh nghiệp sao cho tuân thủ các chế độ và chuẩn mực kế toán;
- Tổ chức điều hành một bộ máy kế toán theo quy định;
- Thực hiện những quy định về kế toán – tài chính ở đơn vị kế toán.
- Kế toán trưởng là người có quyền độc lập về chuyên môn và nghiệp vụ kế toán;
- Ngoài các quyền độc lập về chuyên môn, nghiệp vụ kế toán thì kế toán trưởng tại các cơ quan nhà nước, tổ chức, đơn vị sở hữu ngân sách nhà nước hoặc doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 50% vốn điều lệ còn có quyền sau:
- Ý kiến với người đại diện pháp luật thông qua văn bản về việc tuyển dụng, tăng lương, khen thưởng, thuyên chuyển và kỷ luật người làm kế toán, thủ quỹ, thủ kho;
- Yêu cầu những bộ phận có liên quan đến đơn vị kế toán phải cung cấp tài liệu đến công việc kế toán, giám sát tài chính của kế toán trưởng một cách đầy đủ và kịp thời;
- Bảo lưu ý kiến chuyên môn khi có ý kiến khác với ý kiến của người đưa ra quyết định bằng văn bản;
- Báo cáo cho người đại diện pháp luật thông qua văn bản nếu phát hiện hành vi vi phạm pháp luật về kế toán, tài chính trong đơn vị.
Nhiệm vụ và công việc của kế toán trưởng
Dưới đây là một số nhiệm vụ và công việc của kế toán trưởng thường đảm nhiệm và thực hiện, cụ thể như:
- Quản lý bộ phận kế toán:
- Chịu trách nhiệm trực tiếp nếu xảy ra các vấn đề về hoạt động tài chính của doanh nghiệp. Đảm nhận các nhiệm vụ khác như: giao dịch với ngân hàng, áp dụng kỹ thuật, công nghệ mới để giảm chi phí và tăng năng suất cho công ty;
- Đảm bảo sổ sách kế toán hợp pháp, chính xác theo quy định: thanh toán lương, bảo hiểm cho nhân viên, kiểm soát quy trình ghi chép sổ sách, giám sát hoạt động lưu trữ tài liệu cũng như hạch toán chi phí, thuế.
- Giám sát việc quyết toán, thu – chi, kiểm kê tài sản của doanh nghiệp;
- Lập báo cáo tài chính cho hoạt động sản xuất, kinh doanh theo quý hoặc theo năm;
- Phân tích, dự báo về nguồn tài chính của doanh nghiệp.
Một số câu hỏi thường gặp về kế toán trưởng
1. Học gì để trở thành kế toán trưởng?
Để trở thành kế toán trưởng, bạn cần có nền tảng giáo dục trong các chuyên ngành như kế toán, tài chính, kinh tế hoặc quản trị kinh doanh. Các doanh nghiệp lớn hiện nay thường yêu cầu kế toán trưởng có thêm bằng MBA về tài chính hoặc kinh tế.
2. Có cần chứng chỉ bồi dưỡng kế toán trưởng không?
Theo quy định pháp luật, muốn trở thành kế toán trưởng, bạn phải có chứng chỉ bồi dưỡng kế toán trưởng, do Bộ Tài chính cấp. Chứng chỉ này có giá trị trong 5 năm và cần được học lại sau khi hết hạn.
3. Vai trò của kế toán trưởng là gì?
Kế toán trưởng chịu trách nhiệm đảm bảo tính chính xác, minh bạch của các báo cáo tài chính và phải tuân thủ các quy định pháp luật về kế toán. Ngoài ra, kế toán trưởng cũng là người tham gia vào việc đưa ra quyết định tài chính của doanh nghiệp.
4. Doanh nghiệp vừa và nhỏ có nên thuê kế toán trưởng?
Đối với các doanh nghiệp quy mô vừa và nhỏ thì việc thuê một kế toán trưởng sẽ tốn nhiều chi phí hàng tháng. Thay vào đó, doanh nghiệp vừa và nhỏ có thể chọn dịch vụ kế toán trưởng thuê ngoài, giúp giảm chi phí mà vẫn đảm bảo hiệu quả quản lý tài chính và tuân thủ quy định kế toán.
Trong bài viết trên, Lạc Việt đã trình bày rõ ràng khái niệm kế toán trưởng, đồng thời mô tả chi tiết về công việc và những yếu tố cần thiết để đạt được vị trí này. Kế toán trưởng không chỉ cần kiến thức chuyên môn mà còn phải tích lũy kinh nghiệm thực tế. Việc liên tục học hỏi và cập nhật kiến thức kế toán là điều quan trọng để đảm bảo hiệu quả công việc.
